Tarih: 2015-04-26 Kategorisi: Edebiyat Ders Notları ,Testler
1.GÜZEL SANATLAR İÇİNDE EDEBİYATIN YERİ
SANAT:
İnsanların kendileri ve doğa karşısındaki duygu ve düşüncelerinin çizgi,renk,biçim,ses,söz ve ritim gibi unsurlarla güzel ve etkili bir üslupla ifade edilmesidir.
Sanat eseri;
-İnsanla birlikte var olmuştur.
-İnsanların ihtiyaçlarından doğmuştur.
-İnsanın kendini anlatma biçimlerinden biridir.
-Sanatçının yorumunu yansıtır.
-Kendine özgü bir iletişim aracıdır.
-Kendi anlamından öte;okunduğu,seyredildiği ve duyulduğu yerde kazandığı anlamı vardır.
-Dış dünyanın yorumlanarak değiştirilmesi sonucunda ortaya çıkar.
-Öğretmez,açıklamaz;sezdirir,çağrıştırır,hissettirir,duyurur,hatırlatır ve bunlara bağlı olarak bunlar çerçevesinde düşündürür.
Sanatçı,malzemeyi kendi bakış açısına göre seçer,ayıklar,değiştirir,yorumlar,yeniden ortaya koyar.
Sanat etkinliği yeni bir yapı kurma,şekil verme girişimidir.
Sanat,gerek üretim gerek anlamlandırma bakımından bireyseldir.
Sanat eserinin temel nitelikleri:
-Güzellik-etkileyicilik-özgünlük-öğreticilik-evrensellik-yaratıcılık
Sanat-Zanaat farkı:
Zanaat,yaratıcılık istemeyen,öğrenme yoluyla kazanılıp el becerisiyle geliştirilen alanları ifade eder.
Zanaat eserleri bir yarara yöneliktir.Bir çıkar için yapılır.
Zanaatta tekrar edilen biçimler söz konusudur.
Sanatta amaç güzellik,derinlik;coşku,estetik zevk ve heyecan uyandırmaktır.
Sanat eseri tektir,biriciktir ve bir yaratıcılığın eseridir.
Güzel Sanatların Doğuşu:
Güzel sanatların doğuşunda insanın veya toplumun kendini ifade etme isteğinin,bireysel ve toplumsal ihtiyaçları karşılama çabasının,inançları yaşama duygusunun,doğaya şekil verme etkinliklerinin payı vardır.
Güzel Sanatların Sınıflandırılması:
Sanat eserleri kullanılan malzemeye göre sınıflandırılır.
İşitsel (fonetik ) sanatlar:Edebiyat,müzik
Görsel (Plastik) sanatlar:Resim,heykel,mimari,hat,minyatür,tezhip
Dramatik (Ritmik) sanatlar:Tiyatro,opera,bale,dans,sinema
Bilim ile güzel sanatlar arasındaki farklar:
-Sanat canlandırma;bilim açıklamadır yani bilim bütünüyle gerçek ve nesnel;sanat kurgusal ve özneldir.
-Bilimde doğruluk sanatta güzellik aranır.
-Bilim nesnelerin nedenlerini anlamamızda sanat ise onların biçimlerini görmemizde yardımcı olur.
-Bilim geneldir,kişiye göre değişmeyen gerçekleri açıklar;sanat kişiseldir,bireysel duyguları,hayalleri yansıtır.
-Bilim akla;sanat ruha hitap eder.
-Bilim beş duyuyla algılanabilen gerçekler odaklanır;sanat duygular,korkular,inançlarla ilgilenir.
Güzel Sanatların İçinde Edebiyatın Yeri:
Edebiyat:Duygu,düşünce ve hayallerin sözlü veya yazılı olarak,etkili ve güzel bir şekilde anlatılmasıdır.
Malzemesi kelimelerdir ve dille gerçekleştirilir.Amacı;dili anlamlı ve güzel bir tarzda kullanmaktır.
Özellikleri:
-Edebi eser planlıdır,gelişigüzellik yoktur;özgündür.
-Edebiyatın temelinde kurgu vardır;gerçeklerle beslense bile bunu belli bir kurguyla anlatır.
-Yarar sağlama ikinci plandadır;en önemli öğe estetiktir.
-Üslup çok önemlidir.
Edebiyat-Güzel Sanatlar İlişkisi:
-Edebiyat en çok resim ve müzikle içli dışlı olmuştur.Bunun nedeni sözün ahenk ve betimlemeye uygun olmasıdır.
-Edebiyat sineme ve tiyatroya da kaynaklık etmektedir;özellikle klasikleşmiş eserler sinema ve tiyatroya uyarlanmaktadır.
Yorumlar
